Menu Chuyến tàu văn học

Một số thuật ngữ thường xuất hiện trong Lí luận văn học

Cập nhật 16:28, 08/09/2023 Cô Ngọc Anh
  1. Văn chương
  2. Văn chương là loại hình nghệ thuật lấy ngôn từ làm chất liệu để xây dựng hình tượng nghệ thuật. Qua đó, kí thác hiện thực thể hiện tình cảm, tư tưởng của độc giả.

  3. Tác phẩm văn học
  4. Theo “Từ điển thuật ngữ văn học”, tác phẩm văn học là “công trình nghệ thuật ngôn từ do một cá nhân hoặc tập thể sáng tạo nhằm thể hiện những khái quát bằng hình tượng về cuộc sống con người, biểu hiện tâm tư, tình cảm, thái độ của chủ thể trước thực tại”.

  5. Hình tượng nghệ thuật
  6. Hình tượng nghệ thuật là những bức vẽ về con người, cuộc đời cụ thể được nhà văn sáng tạo qua những liên tưởng, tưởng tượng.

  7. Tiếp nhận văn học
  8. Theo sách giáo khoa Ngữ Văn lớp 12: “Tiếp nhận văn học là quá trình người đọc hoà mình vào tác phẩm, rung động với nó, đắm chìm vào thế giới được dựng lên bằng ngôn ngữ, thưởng thức cái hay, cái đẹp, tài nghệ của nghệ sĩ sáng tạo. Bằng kinh nghiệm sống, trí tưởng tượng, vốn văn hoá và bằng cả tâm hồn mình, người đọc khám phá ý nghĩa của từng câu chữ, cảm nhận sức sống của từng hình ảnh, hình tượng, nhân vật, dõi theo diễn biến của cốt truyện, làm cho tác phẩm từ văn bản khô khan biến thành thế giới nghệ thuật sinh động, cuốn hút bạn đọc. Như vậy, quá trình tiếp nhận văn học là quá trình tích cực của tâm trí, cảm giác người đọc, nhằm biến văn bản thành thế giới nghệ thuật theo tâm trí mình”

  9. Phong cách nghệ thuật
  10. Phong cách nghệ thuật là chân dung tinh thần riêng của nhà văn được thể hiện trong sáng tác. Được hình thành bởi sự thống nhất của các phương tiện biểu hiện, phù hợp với cái nhìn độc đáo của nhà văn về cuộc sống.

  11. Thơ
  12. Cuốn “Từ điển thuật ngữ văn học” định nghĩa: Thơ là “hình thức sáng tác văn học phản ánh cuộc sống, thể hiện những tâm trạng, những cảm xúc mạnh mẽ bằng ngôn ngữ hàm súc, giàu hình ảnh và nhất là có nhịp điệu”.

  13. Truyện ngắn
  14. Truyện ngắn là tác phẩm tự sự cỡ nhỏ, thường được viết bằng văn xuôi, phản ánh cuộc sống trong tính khách quan của nó thông qua con người, hành vi và các sự kiện. Truyện ngắn đề cập đến hầu hết các phương diện của đời sống con người và xã hội. Nét nổi bật của truyện ngắn là sự giới hạn về dung lượng.

  15. Tình huống truyện
  16. Tình huống truyện là một biến cố, một sự kiện trong cuộc sống được nhà văn “lạ hóa” để làm nổi rõ bản chất thật của con người, sự việc. Qua đó, tác giả gửi gắm tình cảm, suy nghĩ của mình về một vấn đề nào đó của đời sống.

  17. Chi tiết nghệ thuật
  18. Theo “Từ điển thuật ngữ văn học” định nghĩa: “Chi tiết nghệ thuật là các tiểu tiết của tác phẩm mang sức chứa lớn về cảm xúc và tư tưởng”.

Bài viết liên quan

Một số thuật ngữ thường xuất hiện trong phần yêu cầu phụ

Cái nhìn hiện thực của tác phẩm văn học là toàn bộ hiện thực được nhà văn phản ánh trong tác phẩm văn học, tùy vào ý đồ sáng tạo mà hiện tượng đó có thể đồng nhất với thực tại cuộc sống hoặc có sự khúc xạ ở những mức độ khác nhau.

Tư liệu liên hệ, mở rộng "Ánh trăng" - Nguyễn Duy

Chúng ta có thể liên hệ đến vấn đề ăn năn, hối lỗi của con người trong truyện ngắn “Bức tranh” – Nguyễn Minh Châu. Truyện ngắn đã thể hiện cách nhìn nhận về con người: Trong mỗi chúng ta bao giờ cũng có mặt tốt, mặt xấu, ranh giới giữa chúng là rất mong manh, nếu chúng ta không chịu đấu tranh với chính mình, không giật mình nhìn lại chính mình để hoàn thiện bản thân thì dễ dàng sẽ trở thành người xấu

Tư liệu liên hệ, mở rộng "Bài thơ về tiểu đội xe không kính" - Phạm Tiến Duật

Khi phân tích hình ảnh “Bụi phun tóc trắng như người già”, chúng ta có thể liên hệ đến Những cơn cũng từng đi vào những vần thơ đậm chất hiện thực của nhà thơ Nguyễn Đình Thi: “Đội quân vẫn đi vội vã Bụi Trường Sơn nhòa trong trời lửa”

Dẫn chứng NLXH hay về sự sáng tạo

"Đừng chỉ luôn mù quáng theo hướng dẫn và các chỉ dẫn từng ước; bạn luôn có thể phát hiện ra điều gì đó thú vị"

Điểm hẹn CTVH số 7

Tại Venezuela, hồ nước lớn nhất Nam Mỹ đang bị ô nhiễm dầu. Một tổ chức phi chính phủ đang triển khai một giải pháp là dùng tóc để tạo thành những tấm lưới khoanh vùng ô nhiễm đồng thời hút dầu.

Điểm hẹn CTVH số 8

Chiều 19/10, Công an TP. HCM đã khởi tố, bắt tạm giam bị can Trần Thị Ngọc Trinh về hành vi gây rối trật tự cộng đồng. Đáng nói, bản thân là một người nổi tiếng, có sức ảnh hưởng, cô đã đăng tải các video điều khiển xe phân phối lớn sai phạm lên nền tảng mạng xã hội, gây xôn xao dư luận.

Nhận định siêu ngắn về Văn chương

“Văn học nằm ngoài các định luật của sự băng hoại. Chỉ mình nó không thừa nhận cái chết.”

Nhận định siêu ngắn về thơ ca

“Hãy xúc động hồn thơ cho ngọn bút có thần”

Điểm hẹn CTVH số 6

Phát hiện mình bị ung thư di căn, có thể ra đi bất cứ lúc nào, anh Hai quyết định quay những đoạn video với lời dặn dò cho tương lai của con gái bốn tuổi. Anh Hai chia sẻ: "Tôi làm video để nhắn nhủ con, bố đã và đang mạnh mẽ vượt qua nghịch cảnh, hy vọng sau này con cũng sẽ cố gắng mỗi khi gặp khó khăn"

Nhận định về "Đồng chí" của Chính Hữu

Với “Đồng chí”, Chính Hữu đã đóng góp cho nền thơ kháng chiến chống Pháp một bài thơ xuất sắc về người chiến sĩ quân đội nhân dân Việt Bằng những chi tiết, những hình ảnh hết sức chân thật, cụ thể mà đầy tính chắt lọc, khái quát, bài thơ đã thể hiện một cách cảm động tình đồng chí gắn bó giữa những người nông dân mặc áo lính, cùng chiến đấu giữ gìn độc lập tự do của Tổ quốc.

Nhận định "đắt giá" về nhà văn và quá trình sáng tạo

“Có thể xem quá trình sáng tạo là quá trình luyện ngọc. Tác phẩm được hình thành, hình tượng được tạo ra lung linh ánh sáng của ngọc quý. Nhưng nếu tinh ý, ta có thể nhìn thấy máu, thấy nước mắt, thấy niềm vui và nỗi buồn của người thợ kì tài”

Điểm hẹn CTVH số 5

Lê Hàn Tuệ Lâm, quê Hải Dương, xuất thân trong gia đình nghèo, bố mất sớm nên mẹ Tuệ Lâm đã cố gắng rất nhiều để chăm lo cho các chị em cô được theo trọn vẹn con đường học vấn. Với sự cố gắng, nỗ lực không ngừng nghỉ, hiện cô đẫ trở thành giám đốc Quỹ đầu tư Nextrans Việt Nam. Và là một trong những doanh nhân trẻ hàng đầu trong danh sách Forbes 30 Under 30.

Trích dẫn siêu ngắn cho NLXH 200 chữ

“Thước đo của cuộc đời không phải thời gian, mà là cống hiến” (Peter Marshall)

So sánh sự tương đồng và khác biệt trong kết thúc truyện ngắn "Chí Phèo" và "Vợ nhặt"

Thứ hai, do khuynh hướng văn học và phương pháp sáng tác. “Chí Phèo” có khuynh hướng văn học hiện thực phê phán. Nam Cao phản ánh hiện thực đen tối nhằm phê phán xã hội. Nhà văn yêu thương con người nhưng vẫn chưa nhìn thấy được lối thoát cho người nông dân trong xã hội thực dân phong kiến lúc bấy giờ.

Điểm hẹn CTVH số 4

Khi đang trên đường đi ship hàng thì anh Nguyễn Đăng Văn (30 tuổi, quê Bắc Ninh, làm nghề shipper) nhận được tin nhắn của anh trai, báo nhà người thân (ở tầng 4, tòa chung cư mini) bị cháy. Nhận tin báo, anh Văn chạy xe tới thẳng hiện trường, lao vào ngôi nhà đang bốc lửa khói để cứu người thân và cứu thêm được một số nạn nhân. Hành động dũng cảm của anh đã khiến nhiều người không khỏi cảm động.

Điểm hẹn CTVH số 3

Theo thống kê, số lượt tìm kiếm cụm từ này bùng nổ trong năm qua. Lối sống này được biểu hiện ở chỗ không khoa trương những món đồ đắt đỏ, những kì nghỉ xa hoa mà lối sống này tập trung vào những mục tiêu dài hạn như đầu tư, tiết kiệm đặc biệt đầu tư cho sức khỏe…